W dniu 1 grudnia Sejm RP uchwalił ustawę o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz niektórych innych ustaw. Ustawa zgodnie z zasadami procedury legislacyjnej została przekazana do Senatu, a następnie po uchyleniu lub uwzględnieniu jego ewentualnych poprawek, zostanie przekazana do podpisu Prezydenta. Wobec powyższego należy się spodziewać, że w pierwszym kwartale następnego roku zmieni nam się stan prawny w zakresie niektórych dotychczasowych zasad Prawa o szkolnictwie wyższym i nauce. Komisja ds. legislacyjnych i organizacyjnych Konferencji Rektorów Publicznych Uczelni Zawodowych przygotowała dla Państwa wykaz działań, które w związku ze zmianami prawdopodobnie będziemy musieli podjąć w pierwszej kolejności. Są to:
1
W art. 19 dodano ust. 3 w brzmieniu: „3. W posiedzeniach rady uczelni uczestniczy z głosem doradczym przedstawiciel każdej działającej w uczelni zakładowej organizacji związkowej, o której mowa w art. 251 ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o związkach zawodowych (Dz. U. z 2022 r. poz. 854), będący jej członkiem.”
Powyższe oznacza, że odpowiednie zapisy powinny znaleźć się w statutach Uczelni. W radach uczelni będą mogły brać udział przedstawiciele działających na uczelni związków zawodowych. Warunkiem formalnym jest desygnowanie takiego przedstawiciela przez zakładową organizację związkową. Uprawnienia zakładowej organizacji związkowej przysługują organizacji związkowej, zrzeszającej co najmniej 10 członków będących: pracownikami u pracodawcy objętego działaniem tej organizacji lub innymi niż pracownicy osobami wykonującymi pracę zarobkową, które świadczą pracę przez co najmniej 6 miesięcy na rzecz pracodawcy objętego działaniem tej organizacji. Dotychczas przedstawiciele związków zawodowych mogli uczestniczyć w posiedzeniach rady uczelni wyłącznie po ich zaproszeniu.
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
2
W art. 20: a) w ust. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie: „7) nie ukończyła 70. roku życia do dnia rozpoczęcia kadencji.”
Powyższe oznacza, że zmienia się maksymalny wiek kandydata na członka rady uczelni, senatu, kolegium elektorów i rektora z 67 na 70 lat. Chodzi tu o wiek określony w momencie rozpoczęcia określonej kadencji.
Odpowiednie zapisy również powinny znaleźć się w statucie uczelni.
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
3
W art. 20: b) po ust. 5 dodaje się ust. 5a w brzmieniu: „5a. Senat może odwołać członka rady uczelni: 1) w przypadku, gdy wszczęto przeciwko niemu postępowanie karne z oskarżenia publicznego o przestępstwo umyślne lub postępowanie o umyślne przestępstwo skarbowe; 2) w przypadku gdy zaprzestał spełniania wymagania określonego w ust. 3; 3) na wniosek rady uczelni, w przypadkach innych niż określone w pkt 1 i 2.”.
Powyższe oznacza, że odwoływanie członków rady uczelni przed zakończeniem ich kadencji będzie możliwe tylko w wyjątkowych przypadkach. Stosowny zapis również powinien pojawić się w statucie uczelni.
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
4
W art. 25 ust. 4 otrzymuje brzmienie: „4. Tryb wyboru do kolegium elektorów studentów i doktorantów oraz czas trwania ich członkostwa w kolegium elektorów określają odpowiednio regulamin samorządu studenckiego i regulamin samorządu doktorantów.”
Powyższy zapis powinien również być wprowadzony do statutu uczelni – w zakresie elektorów studenckich – jeżeli na chwile obecną jest inne brzmienie, bowiem Zmiana brzmienia ust. 4 w art. 25 polega na zastąpieniu wyrazu „powołania” wyrazem „wyboru”.
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
5
W art. 67 dodaje się ust. 7 w brzmieniu: „7. W przypadkach i na warunkach określonych w regulaminie studiów uczelnia, na wniosek studenta, może zaliczyć na poczet praktyki zawodowej czynności wykonywane przez niego w szczególności w ramach zatrudnienia, stażu lub wolontariatu, jeżeli umożliwiły one uzyskanie efektów uczenia się określonych w programie studiów dla praktyk zawodowych.”
W tym, zakresie będzie należało dokonać stosowanych zmian w regulaminie studiów poprzez wprowadzenia do niego zasad zaliczania na poczet praktyk zawodowych dotychczasowego doświadczenia zawodowego (kilka lat temu zagadnienie te regulowała uchwała Senatu). Dzięki wprowadzanej regulacji uczelnie uzyskają jednoznaczną podstawę do określania w regulaminach studiów przypadków i warunków zaliczania na poczet praktyk zawodowych czynności wykonywanych przez studenta zarówno w ramach zatrudnienia, wolontariatu, stażu, jak też np. prowadzonej działalności gospodarczej lub pracy wykonywanej na podstawie umowy cywilnoprawnej, o ile uzyskane w ich wyniku efekty uczenia się będą odpowiadać efektom uczenia się określonym dla praktyki zawodowej w programie studiów. Oznacza to, że zaliczenie praktyki zawodowej będzie mogło nastąpić jedynie w przypadku pozytywnej weryfikacji efektów uczenia się osiągniętych w trakcie wykonywanych czynności. Kluczowe bowiem dla jej zaliczenia będą wiedza, umiejętności i kompetencje, które student osiągnął w trakcie wykonywanych czynności, i ich weryfikacja.
Należy pamiętać, że regulamin studiów musi być uchwalony co najmniej na 5 miesięcy przed rozpoczęciem roku akademickiego. Dlatego też, stosowna uchwała Senatu powinny się pojawić najpóźniej do końca kwietnia.
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
6
W art. 74 po ust. 4 dodaje się ust. 4a w brzmieniu: 4 „4a. Uczelnia, w której student zagranicznej uczelni odbywa część studiów, wydaje temu studentowi, na jego wniosek, legitymację studencką.”
Z kolei powyższa zmiana nakłada na uczelni obowiązek wydawania również studentom obcokrajowcom legitymacji studenckiej (na ich wniosek).
– zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.
7
W art. 87 ust. 2 otrzymuje brzmienie: „2. Wysokość miesięcznego dochodu na osobę w rodzinie studenta uprawniająca do ubiegania się o stypendium socjalne nie przekracza 1,6 sumy kwot określonych w art. 5 ust. 1 i art. 6 ust. 2 pkt 3 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz. U. z 2022 r. poz. 615, 1265 i 2140).”;
Zgodnie z tym zapisem zmienia się wskaźnik, o którym mowa powyższej, z dotychczasowego 1,3 na 1,6. Stosowna zmiana powinna nastąpić we właściwym regulaminie określającym zasady przyznawania pomocy materialnej.
Zmiany wchodzą w życie z dniem 1 października 2023 r.
8
W art. 88 ust. 4 i 5 otrzymują brzmienie: „4. Rektor, komisja stypendialna albo odwoławcza komisja stypendialna odmawia przyznania stypendium socjalnego studentowi, którego miesięczny dochód na osobę w rodzinie nie przekracza kwoty określonej w art. 8 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 2268, z późn. zm.3) ), jeżeli do wniosku o przyznanie stypendium socjalnego nie dołączy wydanego przez ośrodek pomocy społecznej albo przez centrum usług społecznych zaświadczenia o korzystaniu w roku złożenia tego wniosku ze świadczeń z pomocy społecznej przez niego lub przez członków jego rodziny. 5. W przypadku gdy student, o którym mowa w ust. 4, lub członkowie jego rodziny nie korzystają ze świadczeń z pomocy społecznej, rektor, komisja stypendialna albo odwoławcza komisja stypendialna może przyznać temu studentowi stypendium socjalne, jeżeli udokumentował źródła utrzymania rodziny.”.
Podobnie jak punkcie nr 6 Stosowna zmiana powinna nastąpić we właściwym regulaminie określającym zasady przyznawania pomocy materialnej.
Zmiany wchodzą w życie z dniem 1 października 2023 r.
9
W art. 128 w ust. 2 zdanie drugie otrzymuje brzmienie: „W przypadku nieobecności nauczyciela akademickiego w pracy, wynikającej z:
- przebywania na: a) urlopie związanym z rodzicielstwem, określonym w przepisach działu ósmego ustawy z dnia 26 czerwca 1974 r. – Kodeks pracy, b) urlopie dla poratowania zdrowia,
c)urlopie bezpłatnym trwającym nieprzerwanie co najmniej 3 miesiące, - odbywania: a) służby wojskowej, b) służby zastępczej,
- pobierania: a) zasiłku chorobowego nieprzerwanie przez okres co najmniej 3 miesięcy, b) świadczenia rehabilitacyjnego w związku z niezdolnością do pracy, w tym spowodowaną chorobą wymagającą rehabilitacji leczniczej– termin dokonania oceny okresowej ulega przedłużeniu o czas tej nieobecności.”
Zgodnie z art. 128 ust. 2 ocena okresowa nauczyciela akademickiego jest dokonywana nie rzadziej niż raz na 4 lata lub na wniosek rektora. Powyższy przepis określa również przyczyny nieobecności w pracy, których czasu trwania nie wlicza się do tego okresu, co skutkować będzie terminem przeprowadzania oceny okresowej. Zmian powinna być dokonana w regulaminie oceny okresowej pracowników.
Należy pamiętać, że kryteria oceny okresowej dla poszczególnych grup pracowników i rodzajów stanowisk oraz tryb i podmiot dokonujący oceny okresowej określa rektor po zasięgnięciu opinii senatu, związków zawodowych, samorządu studenckiego oraz samorządu doktorantów. Opinia jest przedstawiana w terminie wskazanym we wniosku o jej wyrażenie, nie krótszym niż 30 dni.
Zmiana wchodzi w życie w terminie 14 dni od ogłoszenia ustawy.